MODELBOUWVOEDING Van een goedkope PC-Voeding een nuttige stroombron maken... Verscheen in modelspoormagazine 146 - waar je meer uitgebreide informatie vindt Met beperkte middelen en wat kennis van zaken maak je een goedkoop en degelijk alternatief voor een klassieke transformator-en-gelijkrichter-voeding. Bovendien is het beschikbare vermogen op deze manier vele malen hoger dan wat we doorgaans gewend zijn.

Wat dacht U van 100 Ampère bij 12 Volt, of 50A/5V, of ... ? Zulke stromen heb je waarschijnlijk niet nodig, maar het is wel mogelijk. Ook al klinken dergelijke grote vermogens aanlokkelijk, toch geven we hierbij meteen een fikse waarschuwing als je die zware stromen zou willen gebruiken: Zorg voor degelijke bedrading en dito zekeringen aan de uitgangen van zulke voeding. Het gaat dan wel om relatief lage spanningen, maar een kortsluiting in combinatie met een te dunne draad kan gemakkelijk brand veroorzaken!

Wat "goedkoop" betreft: Ons krachtpatser-voorbeeld van 1200 Watt (100A/12V) vind je al voor 225,- Euro. Kleinere van 200W vind je voor pakweg 50 Euro, en je kan er ook recupereren uit een PC. Denk er dan wel aan dat de interne ventilator aan vervanging toe kan zijn. Om U een idee te geven wat zo'n voeding kan leveren hebben we een fabrieksklever gefotografeerd. Behalve fabrikant en dergelijke, vindt U er vooral de beschikbare stromen op terug: In dit geval hebben we aan de uitgang 5A bij 3.3V, 28A bij 5V, 5.5A bij 12V en nog wat stroombronnen. Samen mogen de eerst genoemde bronnen de 200W niet overschrijden, en in totaal dien je onder de 215W te blijven

Aan de uitgang bevinden zich verschillende aansluitingen, waarbij de kleuren in de bedrading hun functie aangeven. De tekening - die we van het internet plukten - toont connectoren die uit de computervoeding kunnen komen. Hoe die genoemd worden heeft voor ons geen belang, hun draadkleuren daarentegen wel:

• Zwart: De "nul", oftewel de gemeenschappelijke massa. Dit gaat om de meeste draden, omdat ze samen van alle spanningsbronnen (heel wat) stroom terug leiden.
• Rood: De +5Volt: vooral nuttig voor allerlei elektronica, maar ook voor servo's, relais, ... Met deze spanning moeten we in onze toepassing nog iets extra doen:
  Omdat een computervoeding anders werkt dan de klassieke transfo-met-gelijkrichter, maar een zogeheten geschakelde voeding is, moet je die wat belasten om een stabiele uitgang te krijgen. Een weerstand van 10 Ohm op de metalen behuizing schroeven is een goeie oplossing. Wat warmtegeleidende pasta, en je zit gegarandeerd veilig. Verbind zwart en rood met deze weerstand, en je hebt al één essentiële taak gedaan.
• Groen - "Power ON": Deze draad is ook essentieel voor de werking. Je dient hem te verbinden met de massa (zwart) om je voeding in te schakelen. Dat kan je "vast", maar ook onderbreekbaar: Met een goedkoop schakelaartje of transistor, ... heb je zo geen dikke draden nodig om de voeding op afstand in te schakelen
• Geel: de +12V - en voor ons bruikbaar voor de treinen zelf, elektronica, relais, motortjes die scenery aandrijven, Led-strips of halogeenlampjes als baanverlichting, ... Stel dat je een grote baan wil verlichten, is zo'n 1200W-voeding misschien toch niet zo'n gekke keuze ...
• Paars: +5V Stand-by: Niet noodzakelijk, maar nuttig voor elektronici: Als de computervoeding in het stopcontact zit geeft deze spanning, ongeacht of de groene draad is aangesloten. Hiermee bestuur je bijvoorbeeld de "power ON". Volgens de klever levert deze bron 2 Ampère, en daar kan je best wat mee doen ...
• Oranje: +3.3V: Deze lijkt wat nutteloos, maar sommige moderne elektronica (bvb nieuwere microcontrollers) werken op deze spanning. Is ook bruikbaar voor lampjes, Leds, kleine motortjes, ... Volgens de klever gaat het bij deze voeding om 5A - dat zijn heel wat Leds!
• Bruin: 3.3V-controle: Stel dat je de 3.3 Volt gebruikt, dan moet je deze draad er mee verbinden. Hiermee "meet" de voeding de spanning en stuurt ze bij. Als je grotere stromen op enige afstand gebruikt, moet je deze draad zo dicht mogelijk bij die "zware verbruiker" aansluiten.
• Blauw: -12V: Lijkt interessant, maar de stroom is klein. Deze bron is bruikbaar voor wat energiezuinige dingen, maar dan kan je ook de andere benutten ...
• Grijs: "power good": ... is een aansluiting voor de elektronici. Deze geeft aan of de stroom OK is, en dus ook of er stroomuitval is of dreigt, en dan kan je de stand-by gebruiken om "nog gauw" wat te doen. Na stroomuitval heb je nog enkele seconden 100mA. Wil je meer? Plaats dan wat forse elco's bij...